AMD ماکولا را تخریب می کند. ماکولا قسمت حساس به نور شبکیه است که مسوول دید مستقیم و واضحی است که در اعمالی چون خواندن، تشخیص چهره ها، تماشای تلویزیون و رانندگی مورد نیاز است.

هنگامی که سلولهای ماکولا تخریب شد یک نقطه کور در مرکزمیدان بینایی ایجاد خواهد شد اما دید محیطی بدون تغییر باقی می ماند. بیماران دچار AMD می گویند “مانند این است که یک سوراخ در میدان بینایی آنها وجود دارد. میدان بینایی مستقیم را خیلی خوب نخواهید دید اما لبه های میدان بینایی را واضح خواهید دید.”

دو نوع AMD وجود دارد. این بیماری می تواند به عنوان نوع خشک یا مرطوب تشخیص داده شود.

AMD خشک

شایعترین نوع AMD، نوع خشک آن است و ۹۰% افرادی که برای آنها تشخیص AMD گذاشته میشود نوع خشک AMD دارند. این حالت زمانی ایجاد میشود که ذرات کوچکی به نام drusen در زیر ماکولا شروع به ته نشین شدن می کند. این ذرات ته نشین شده به تدریج باعث از بین رفتن سلولهای حساس به نور ماکولا میشود و به طور معمول باعث ایجاد دید بدشکل در یک چشم و نهایتا” در چشم دیگر می شود. بررسی مداوم AMD خشک یک ضرورت است چون می تواند به نوع شدیدتر آن که همان AMD مرطوب است تبدیل شود.

AMD مرطوب

هر چند که نوع مرطوب AMD تنها ۱۰% موارد AMD را شامل میشود ولی نوع شدیدتر AMD به حساب می آید. این نوع موقعی ایجاد میشود که عروق خونی ریز واقع در پشت شبکیه شروع به رشد به سمت ماکولا می کنند. این عروق معمولا” نشت خون و مایعات دارند که موجب صدمه به ماکولا و در نتیجه آن کاهش شدید و سریع در بینایی میشود. AMD مرطوب تقریبا” همیشه در افرادی اتفاق می افتد که AMD خشک دارند و معمولا” موجب کوری می شود.

علائم این بیماری چیست و چگونه تشخیص داده میشود؟

کاهش دید که توسط خود شخص یا یک چشم پزشک حین آزمایشات روتین تشخیص داده شود می تواند به عنوان اولین علامت باشد. نشانه های بعدی می تواند مشخص کننده مشکل ماکولا باشد. هر شخصی که علائم زیر را تجربه کرده است باید با یک چشم پزشک مشورت داشته باشد.

۱. خطوط صاف کج و معوج به نظر برسد یا در بعضی از موارد مرکز دید نسبت به تصاویر اطراف به هم ریخته تر باشد.

۲. در مرکز دید یک منطقه تیره و تار ایجاد شود.

۳. درک رنگ تغییر کند یا کاهش یابد.

 من چه کاری در جهت پیشگیری و درمان AMD می توانم انجام دهم؟

۱. انجام معاینات روتین هر سال

۲. مراجعه به چشم پزشک  بدون تاخیر در صورت وجود هر گونه کاهش در دید.

۳. شرکت داوطلبانه در مطالعات چشم

۴. حمایت تلاش های تحقیقاتی

تخریب وابسته به سن ماکولا یا AMD یکی از علل اصلی کوری می باشد. این بیماری یک بیماری شایع مریوط به افزایش سن می باشد که به صورت تدریجی و بدون ایجاد درد باعث تخریب دید واضح و دقیق مرکزی میشود.

چه کسی احتمال بیشتری برای ابتلا به AMD دارد؟

بله، سن یک عامل در درگیری AMD می باشد. افراد بالای ۶۵ سال احتمال بیشتری برای درگیری AMD نسبت به جمعیت جوانتر دارند. همچنین زنان در معرض خطر بشتری نسبت به مردان می باشند. احتمال از دست دادن بینایی به خاطر AMD در سفید پوستان بسیار بیشتر از سیاه پوستان است. سایر عوامل خطرزای شایع برای ابتلا به AMD شامل موارد زیر است :

ابتلای یکی از بستگان به AMD

سیگار

فشار خون بالا

دوربینی

چاقی
آیا بیماری‌های “ماکولا” قابل درمان هستند؟

بسیاری از پژوهشگران و چشم پزشکان معتقدند که بعضی از مواد غذایی نظیر روی، لوتئین، زیگزانتین (Xyxantine) و ویتامین های A،C  و E به کاهش خطر ابتلا به بیماری کمک کرده و یا پیشرفت AMD خشک را کند می کنند. چربی ها نیز ممکن است در این میان نقش داشته باشند. در مطالعه ای که نتایج آن در شماره آگوست ۲۰۰۱ مجله چشم پزشکی Archive of Ophthalmologoy چاپ شده است نتیجه گیری شده است که مصرف اسید های چرب امگا-۳ که در ماهی به میزان فراوانی یافت می شود اثر حفاظتی در مقابل دژنراسیون ماکولا دارد. از سوی دیگر، مصرف اسیدهای چرب امگا-۶ که در روغن های نباتی یافت می شوند خطر ابتلا را افزایش می دهد.

بعضی از موارد دژنراسیون ماکولا عارضه ای از داروهای سمی نظیرکلروکین (دارویی ضد مالاریا) یا فنوتیازین ها (دسته ای از داروهای روانپزشکی) هستند.

 باید توجه داشت که کسانیکه سیگار می کشند نباید از قرص های بتا-کاروتن(ویتامین آ) استفاده کنند زیرا ریسک ابتلا به سرطان ریه در این افراد و کسانیکه تازه سیگار را ترک کرده اند با مصرف بتا-کاروتن افزایش می یابد.

درمان دارویی با ویزودین (Visudyne): ویزودین اولین دارویی است که برای نوع تَر بکار می رود. در این روش درمانی، دارو به دست بیمار تزریق شده و سپس با استفاده از یک لیزر غیر حرارتی فعال می شود. فعال شدن دارو سبب ایجاد واکنشی شیمیایی می شود که عروق خونی غیر طبیعی را از بین می برد. از هر ۶ بیمار درمان شده یک نفر دید بهتری پیدا می کند و این دو برابر بیمارانی است که از این دارو استفاده نمی کنند.

درمان با لیزر: فوتوکوآگولاسیون با لیزر (Laser Photocoagulation) با تخریب و عایق بندی عروق خونی جدید و جلوگیری از نشت خون و مایع باعث بهبود بیماران مبتلا به نوع تَر می شود. در این روش جای لیزر مانند زخمی بر روی شبکیه باقی می ماند و باعث بوجود آمدن نقاط کور در دید بیمار می شود. پژوهشگران مشغول بررسی راه هایی برای کاهش زخم ها و همچنین درمان نوع خشک بیماری با لیزر هستند.همچنین تزریق داروهای ضد نورگ زایی نیز از درمانهای در دسترس می باشد.

  فیلتراسیون خونی (Blood Filtration): در این روش که حدود ۲ دهه پیش توسط ژاپنی ها ابداع شد جریان متفاوت خون در غشاء سبب کاهش مقدار بعضی از پروتئین ها و اسید های چرب که مقدارشان زیاد است و ممکن است مضر باشند می شود. این تکنیک در بیماریهای مختلفی بکار گرفته شده است ولی نوع جدیدی از آن بنام رئوفرزیس (Rheopheresis) برای درمان نوع خشک AMD تست شده است. رئوفرزیس هنوز توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید نشده است ولی بصورت تجارتی در کانادا و اروپا در دسترس است.

تلسکوپ قابل جاگذاری (Implantable Telescope): این وسیله تلسکوپی کوچک است که تصویر را بزرگ کرده و بر روی شبکیه می اندازد. بزرگ شدن تصویر سبب می شود که نسبت قسمت تخریب شده ماکولا به اندازه تصویر کم شود و در نتیجه لکه هایی که در دید مرکزی دیده می شوند کوچکتر شوند. تلسکوپ مینیاتوری قابل جاگذاری (Implantable Miniature Telescope) در اواخر دهه ۹۰ اختراع شد و در حال حاضر بر روی ۲۰۰ بیمار آزمایش شده است.

وسایلی که برای کاهش بینایی استفاده می شوند: هر چند اخیراً پیشرفت های زیادی در درمان AMD صورت گرفته است ولی دید از دست رفته قابل بازگشت نیست. برای بیمارانی که دیدشان را از دست داده اند وسایلی وجود دارد که با استفاده از لنز های بزرگ کننده و نور زیاد به بهبود بینایی کمک می کنند. بعضی از این وسایل تصویر را به قسمت های محیطی تر شبکیه و خارج از محدوده ماکولا منتقل می کنند. وقتي پرده چشم پير مي شود.